Yüksek lisans tavsiyeleri

5 Ağu

Artık modern toplum insanlarının meslekleriyle ilgili temel uzmanlığı alabilmesi için gerekli olan eğitim düzeyi lisans seviyesinde. Bazı meslekler için önlisans (2 yıllık Meslek Yüksek Okulu) mezunu olmanız da yeterli. Fakat bazı meslekler için lisans seviyesi bile yetersiz gelmekte. İlkel çağ toplumlarında insanlar yaşadıkları toplumun bulunduğu coğrafi yapıya uygun işleri yapardı. Şimdi ise ( hala imkanlar dahilinde olsa da ) istediğiniz mesleğe sahip olmak ve daha da ötesine geçip uzmanı olmak mümkün. Bu şansı değerlendirmek de kendinize kalmış bir durum.  Eğer bu şansı değerlendirmek istiyorsanız bu yazıdaki tavsiyelerimi dinlemeniz yararınıza olabilir.

Yüksek lisans eğitimi nedir, nasıldır?

 Yüksek lisans eğitimi hakkında bir ön bilgi vereyim. Bu eğitime hak kazanmak için mutlaka lisans veya yüksekokul seviyesinde mezun veya yüksek lisans kesin kayıt tarihinden önce mezun olabilecek durumda olmanız gerekmektedir. Bu koşul sağlanmadan yüksek lisans eğitimi yapılamaz.

Gelişen eğitim düzeni sayesinde özelikle vakıf üniversiteleri olmak üzere daha lisansa eğitimine başlayan adaylarına yüksek lisans eğitimi sunuyor. MEF Üniversitesi’nin 3+2 Lisans+Yüksek Lisans eğitimi vermesi buna bir örnek. Aynı şekilde TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversite’nin bir eğitim yılını üç dönem olarak kullandığı benzer eğitim programları var. Bu konuda bilinen başka örnekler varsa katkılarınızı beklerim.

Yüksek lisans tezli ve tezsiz olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Tezli yüksek lisansta eğitim 2 yıl (4 dönem) sürmektedir. İlk yıl ilgili olduğunuz alanda 7 tane ders almanız gerekmektedir. İkinci yıl ise tez aşamasından oluşur. Seçtiğiniz danışmanınız ya da danışmanlarınızla belirlediğiniz bir konu hakkında incelemelerinizi, deneysel çalışmalarınızı içeren bir tez yazarsınız. Tezsiz yüksek lisans eğitimi 1 yıl sürecek olup alanınızda seçilecek 10 dersin alınması ve bir de bitirme ödevi ile tamamlanır. Yazımızın devamında daha çok tezli yüksek lisans hakkında bilgiler bulacaksınız. Tezsiz yüksek lisansı akademik olarak ilerlemek isteyenlere tavsiye etmemekteyim. Sadece amaca yönelik kısa uzmanlık eğitimdir.

Yüksek lisansa başvurmak için neler gereklidir?

 Tezsiz yüksek lisans eğitimi için sadece lisans/yüksekokul mezunu olma şartını yeterli bulan enstitüler bulunmaktadır. Bunun dışında kalan pek çok enstitü tezli ya da tezsiz yüksek lisans için lisans/yüksekokul mezunu olmak ve ALES’ten yeterli puan almış olma şartını istemektedir. Bu yeterli puan barajı enstitü veya ana bilim dalının belirlediği baraj puanıdır (alt sınır). Başvuru şartlarında ilan enstitü tarafından ilan edilir. Lisans/yüksekokul mezunu olmaya adaysanız ya da lisans/yüksekokul mezunu olduysanız öncelikle ÖSYM tarafından yapılan ALES’e girmeniz gerekmektedir. ALES, Akademik Lisansüstü Eğitim Sınavı olup yılda 2 kez güz ve bahar döneminde yapılmaktadır. Bu sınavla ilgili detaylı bilgi ve tarihlerini www.osym.gov.tr den edinmeniz mümkündür. Bunun dışında enstitü veya ana bilim dalı yabancı dil bildiğinizi belgelemek için bir sınav notu (YDS, KPDS, ILTS vb.) isteyebilir ya da kendileri yabancı dil seviyenizi ölçmek için sınav yapabilirler. ILTS’nin geçerliliğini kabul edilmeyeceği kararı alındı bunun için başvuru şartlarının yabancı dil geçerliliği kabul edilecek sınavlar hanesini dikkatli incelemeniz faydalı olur. Bunlar dışında sizin akademik çalışmalar yapabilmeye aday olabilecek biri olduğunuzu göstermek için bu konuda yetkin kişilerden size referans olması  istenebilir. Bu “Referans Mektubu” olarak istenir. Bazı kurullar istemezken kimi kurullarda 2 tane dahi isteyebiliyor. Referans mektubunu üniversite hocanızdan veya sizi tanıdığına emin olduğunuz başka bir akademisyenden veya alanında uzman sektör temsilcisinden almanız faydalı olabilir. Hazırlık aşamasında son olarak ve en önemlisi; başvuru öncesinde eğitim almak istediğiniz enstitülerin internet sayfalarından istenen koşul ve belgeleri mutlaka gözden geçiriniz ve ona göre hazırlık yapınız.

 Başvuru aşamasında ve sonrasında neler olacaktır?

 Eğer başvuru koşullarını sağlamışsanız ve başvuru yaptığınız enstitü tarafından aday listesinde olduğunuz yayınlandıysa önünüze çıkacak sınavlara hazır olmalısınız.  Bu sınavlar yazılı bilim sınavı ve ardından sözel sınav (sözlü mülakat) ya da sadece sözlü sınav aşamasından oluşabilir. Her iki sınav için de çokça çalışmanızı tavsiye ederim. Sözlü sınavda sadece ilgili olduğunuz alanla ilgili soru sorulmayabilir. Sizin akademik çalışmalara hazır olup olmadığınızı test edecek sorular da yöneltilebilir. Sözlü mülakat aşamasında her ne kadar şöyle davranın böyle davranın diye tavsiyeler okuduysanız da bu konuda kesin bir tavsiye yok. Eğer ulaşabiliyorsanız daha önce bu kurulda mülakata girmiş kişilerle misal üst sınıf öğrencilerle iletişime geçip tecrübelerinden faydalanabilirsiniz değilse kendiniz olmanızda ve bilginizi iyi pazarlamada fayda var. Sınavlar sonucunda başarılı bulunup enstitüye kabul edilirseniz, enstitünün ilan ettiği süreler içinde kaydınızı yaptırmanız gerekmektedir.

Sonuç listesi asil (kesin kayıt hakkı kazananlar) ve yedekler olarak ilan edilir. Asil listesindeyseniz kaydınızı ilan edilen tarihte yaptırırsınız. Yedek listesinde bulunuyorsanız o zaman asil kayıt hakkı olup ta kayıt yaptırmayanlar için kesin kayıt bitiş tarihinden boş kalan kontenjanlar tekrar ilan edilir ve yedek sıranıza göre kayıt hakkı kazanırsınız. Hiç birinde yer bulamadıysanız son şans olarak özel öğrenci olabilirsiniz. Eğer ana bilim dalı özel öğrenci kontenjanı açarsa bundan faydalanabilir, kurulun sizde bulduğu eksiklikleri size tanıdığı sürede giderdiğinizde de asil öğrenci olarak devam edersiniz bu süre içerisinde aldığınız dersler sayılır.

Kayıt sonrası önemli olan işlemler

 Kayıt işleriniz bittikten ve enstitü öğrencisi olduğunuz andan itibaren mutlaka alacağınız dersler hakkında detaylı bilgi edinip seçimlerinizi yapınız. Seçeceğiniz her ders kendi alanınızda size büyük katkılar sağlayacaktır. Eğer imkanınız varsa alanınızda eğitim veren diğer enstitülerden de dışarıdan belli sayıda ders almak mümkündür. Bu koşul her enstitü için değiştiğinden mutlaka enstitü öğrenci işleriniz ile bu konuyu konuşmanızı tavsiye ederim. Ders seçimlerinin yanında çevrimiçi (online) kaynaklara erişim de sizin için çok önemli olacaktır. Öncelikle kütüphane kaydınızı oluşturmanızı ve oranın sağladığı çevrimiçi kaynaklara erişime de kaydınızı yaptırmanızı öneririm. Sonrasında ise YÖK’ün Ulusal Tez Merkezine kaydolmanız yararlı olacaktır. Ayrıca bilimsel makale sağlayan bazı internet sitelerine de üyelik yapmanızı öneririm. Bu sayede tezinizi ya da bitirme ödevinizi hazırlarken aklınıza takılan pek çok soruya detaylı cevaplar bulabilirsiniz.

 Tez aşaması öncesi ve sonrası

 Ders aşaması sırasında mutlaka tez konunuz hakkında fikirlerinizi oluşturun ve danışman kararınızı da buna göre verin. Çünkü ders aşamasında 2. döneme geçişte danışman seçimi gerekecektir. Ayrıca tez konunuza hazır olmanızı sağlayacak bir de seminer konunuz olacaktır. Seminer derslerden farklı olarak bir konu hakkında bilgi sunarak akademik hayatta bilginizi nasıl sunabileceğinizi test edeceğiniz bir şey olup, derslerden bağımsız olarak sadece başarılı ya da başarısız olarak değerlendirilecektir. Seminer çalışması yapılmadan tez aşamasına geçilemez. Seminer de verilse dahi dersler de tamamlanmadan tez aşamasına geçiş yapılamamakta. Bunları unutmayınız! Ayrıca tez için danışman seçimini illa ki enstitünüzden yapmanız gerekmemekte ve koşullar uygun olursa dışarıdan da tez danışmanı seçilebilmektedir.

Tez aşamasına geçiş yapıldığında yapılacak çalışmalar ilgi alanına göre değişmektedir. Bu yüzden benim tavsiyelerim tez yazımı üzerine olacaktır. Tez yazımına başlamadan önce mutlaka enstitünüzün tez yazım kılavuzunu detaylıca okuyunuz. Kılavuzda yer alan bilgilere göre yazımınızı yapın. Kılavuz bilgileri dışına sakın çıkmayın. Çünkü tez yazımı bittiğinde yazımın denetimi yapıldığında her yanlışlık ya da eksiklik sizin için bir sorun oluşturacaktır.  Tez yazımının tüm işlemleri bitince tez savunma jürisinin karşısına çıkarak tez konunuzun bilimselliğini ve özgünlüğünü tartışacaksınız. Jüri alanınızda uzman olan öğretim üyelerinden oluşacak olup, danışmanınız tarafından belirlenecektir. Jüri tarafından da teziniz kabul görürse tez işiniz de bitmiş olacaktır. Sonrası ise tezin basımı ve evrak işleri olacaktır. Bu aşamada istenenler enstitünüzden öğrenilmelidir. Tez aşamasında gerekli evrak işlerinde mutlaka dikkatli olun ve bol bol kopyalarını alın. İstenen bir ise siz iki tane bulundurun. Ne olur ne olmaz!

Sonuç

Tez aşaması da bitip tez basımınız yapılıp enstitüye teslimi yapıldıktan sonra gerekli evrak işleri de tamamlanınca yüksek lisans eğitiminiz bitmiş olacaktır.  Alanınıza bağlı olarak mesleki sıfatınıza bir “Yüksek” sıfatı ya da alanınızın özel adı eklenecektir. Örn: Yüksek Fizikçi, Nükleer Fizikçi, Biyofizikte Uzman vs.

Son olarak;

Bu yazıda kısaca ve kolay olarak neler yapılmasını gerektiğini anlattım ancak yüksek lisansınızın başvuru da dahil olmak üzere hiç bir aşaması kolay olamayacaktır. Bu yüzden sabırlı ve dirayetli olmanız çok önemli olacaktır. Unutmayın ki bilim kolay bir iş değildir. Şimdiden esenlikler diler ve şu zaytung yazısını okumanızı mutlaka tavsiye ederim: Yeni Başlayanlar ve Büyük İhtimalle Bitiremeyecek Olanlar İçin Tez Yazım Kılavuzu

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir